اهم این معاهدات که به صورت قانون به تصویب قوه ی مقننه کشور رسیده، به شرح زیر است:
– قانون اجازه ی الحاق دولت ایران به موافقت نامه مربوط به علائم دریایی مصوب ۲۰/۳/۱۳۱۶؛
– قانون اجازه ی الحاق دولت ایران به مقررات مربوط به عملیات زیر دریایی ها در زمان جنگ مصوب ۱۱/۱۰/۱۳۱۷؛
– قانونالحاق دولت ایران به هفت قرارداد بین‌المللی دریایی مصوب ۱۵/۱۱/۱۳۴۴:
۱٫ قرارداد بین‌المللی مربوط به خط شاهین کشتی ها؛
۲٫ قرارداد بین‌المللی تحدید مسئولیت صاحبان کشتی های دریاپیما؛
۳٫ قرارداد بین‌المللی بعضی از مقررات متحدالشکل در تصادم کشتی ها و مقاوله نامه امضای آن؛
۴٫ قرارداد بین‌المللی یکنواخت کردن بعضی از مقررات مربوط به بارنامه ها؛
۵٫ قرارداد بین‌المللی یکنواخت کردن بعضی از مقررات مربوط به حمل مسافر از طریق دریا؛
۶٫ قرارداد بین‌المللی یکنواخت کردن بعضی از مقررات مربوط به حقوق ممتاز و رهن دریایی و مقاوله نامه، ۱۰ آوریل ۱۹۲۶ بروکسل مصوب ۲۸/۴/۱۳۴۵٫
– قانون الحاق دولت ایران به کنوانسیون بین‌المللی خطوط بارگیری کشتی ۱۹۶۶، مصوب ۸/۵/۱۳۵۲؛
– قانون الحاق دولت ایران به کنوانسیون بین‌المللی اندازه گیری ظرفیت کشتی ها مصوب ۵/۹/۱۳۵۲؛
– قانون الحاق به پروتکل راجع به آلودگی دریایی ناشی از اکتشاف و استخراج از فلات قاره مصوب ۲/۷/۱۳۷۰؛
– قانون الحاق به پروتکل راجع به حمایت محیط زیست دریایی در برابر منابع آلودگی مستقر در خشکی مصوب ۳۰/۱/۱۳۷۱؛
– قانون اجازه ی الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون بین‌المللی نجات دریایی مصوب ۳۰/۱/۱۳۷۳؛
– قانون الحاق دولت جمهوری ا سلامی ایران به کنوانسیون تسهیل ترافیک دریایی مصوب ۱۳۴۴ ه. ش، مطابق با ۱۹۶۵ میلادی سازمان بین‌المللی دریانوردی مصوب ۳۱/۱/۱۳۷۳؛
– قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون تجسس و نجات دریایی مصوب ۲۱/۲/۱۳۷۳؛
– قانون الحاق جمهوری ا سلامی ایران به مقررات بین‌المللی ایمنی جان اشخاص در دریا مصوب ۱۳۵۳ ه.ش، مطابق با ۱۹۷۴ م سازمان بین‌المللی دریانوردی مصوب ۲۷/۲/۱۳۷۳؛
– قانون ا لحاق جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون بین‌المللی استاندارد های آموزشی، صدور گواهینامه و نگهبانی دریانوردان، مصوب ۱۳۵۷ ه.ش، برابر با ۱۹۷۸ م سازمان بین‌المللی دریانوردی و ضمیمه ی آن مصوب ۷/۵/۱۳۷۵؛
– قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون جلوگیری از آلودگی دریایی ناشی از دفع مواد زاید و دیگر مواد مصوب ۲۵/۶/۱۳۷۵؛
– قانون الحاق جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون بین‌المللی مداخله در دریا های آزاد در صورت بروز سوانح آلودگی نفتی و پروتکل مداخله در دریا های آزاد در صورت بروز آلودگی غیر نفتی مصوب ۷/۱۱/۱۳۷۵؛
– قانون الحاق جمهوری ا سلامی ایران به کنوانسیون بین‌المللی آلودگی، مقابله و همکاری در برای آلودگی نفتی مصوب ۲۹/۴/۱۳۷۶؛
– قانون الحاق جمهوری اسلامی ایران به پروتکل ۱۹۷۸ م (۱۳۵۷ ه.ش) مربوط به کنوانسیون بین‌المللی ایمنی جان اشخاص در دریا مصوب ۱۹۷۴ م، برابر ۱۳۵۳ ه.ش مصوب ۴/۱۲/۱۳۷۸؛
– قانون مصوبات پروتکل کنترل انتقالات برون مرزی و دفع مواد زاید خطرناک و دیگر ضایعات در دریا مصوب ۱۹/۱/۱۳۸۰؛
– قانون پذیرش یادداشت تفاهم در زمینه ی کنترل و بازرسی کشور صاحب بندر برای منطقه ی اقیانوس هند مصوب ۱۷/۴/۱۳۸۰؛
– قانون الحاق دولت جمهوری ا سلامی ایران به پروتکل ۱۹۷۸ مربوط به کنوانسیون بین‌المللی جلوگیری از آلودگی دریا ناشی از کشتی ها (مارپل ۷۸/۱۹۷۳) مصوب ۲۶/۱۰/۱۳۸۰٫
فصل دوم : نقش بیمه در صنعت کشتیرانی
بیمه روشی است برای کاهش ضرری که به افراد در آفات و بلیه های طبیعی و مصنوعی وارد می شود که این ضرر وارده در بین تعداد خیلی زیادی از مردم توزیع وتقسیم میگردد. بنابرین مثلاً در بیمه تأمین اجتماعی و ضرر های ایجاد شده از بیماری، صدمات حاصله از فعالیت های صنعتی و بیکاری بین کلیه مردم توزیع میگردد و همچنان که در قانون بیمه سال ۱۶۰۳ انگلیس آمده است «ضرر به جای آنکه بر عهده تعداد اندکی قرار گیرد خیلی ساده در بین مردم توزیع می شود.»سیستم بیمه این گونه است که تمام آن کسانی که احتمال دارد نوع خاصی از ضرر را متحمل شوند به طرح بیمه ملحق می‌گردند تا در ایجاد منبع مالی برای جبران خسارت کسانی که واقعاً ضرر می بینند مشارکت کنند. لذا مثلاً صاحب کشتی، کشتی خود را مقابل صدمه خوردن و لطمه دیدن بیمه می‌کند، زیرا هر صاحب کشتی ممکن است روزی کشتی اش دچار این حادثه شود.
بنابرین باید گفت همه ی صاحبان کشتی در معرض خطر هستند. پولی که آنان در منبع مالی می‌گذارند «حق بیمه» (Premium) می‌نامند که هر کسی که متحمل ضرر میگردد می‌تواند ادعا (Claim) نماید و از این منبع جبران خسارت خود را مطالبه کند. البته حق بیمه با توجه به بزرگ بودن یا کوچک بودن کشتی متفاوت است و جبران خسارت طبعتاً مرتبط به مخارج و تعمیر و تزیین کشتی می شود البته این نوع بیمه که از آن صحبت کردیم یکی از دو نوع بیمه است که به عنوان «بیمه جبران خسارت» (indemnity insurance) خوانده می شود که جبران خسارت در مقابل ضرر است. همان گونه که در بیمه نامه آتش سوزی خانه یا در بیمه نامه ی دریایی در مورد کشتی ملاحظه می‌کنیم در قالب محدودیت های بیمه نامه معیار ضرر مبنای معیار پرداخته است. نوع دوم بیمه، «بیمه احتیاطی» (Contingency insurance) است که جبران خسارت ضرر وارده را نمی کند. بیمه گذار به عنوان حق بیمه در مقابل وقایع احتمالی مبلغی را به بیمه گر پرداخت می‌کند. همان طور که در بیمه ی عمر یا بیمه نامه صدمه شخصی ملاحظه می‌کنیم، مبلغی که توسط مؤسسه بیمه پرداخت میگردد بر مبنای ضرر وارده نیست بلکه بر مبنای مبلغی است که در بیمه نامه آمده است. مبلغ قراردادی در صورت پایان رسیدن عمر بیمه گذار بدون عنایت به ارزش زندگی پرداخت میگردد.
مبحث اول : تعاریف و مبانی قرارداد بیمه
گفتار اول : تعریف قرارداد در بیمه
قرارداد بیمه (بیمه نامه) یک قرارداد عادی است که به وسیله ی آن در قبال پرداخت حق بیمه شرکت بیمه خود را متعهد می‌کند که خسارت احتمالی شخص بیمه گذار را در مقابل خطری که خود را در جهت آن بیمه کرده‌است، جبران کند. در ماده ی اول قانون بیمه ایران مصوب ۱۳۱۶ بیمه این گونه تعریف شده است:
«بیمه عقدی است که به موجب آن یک طرف تعهد می‌کند در ازای پرداخت وجه یا وجهی از طرف دیگر در صورت وقوع یا بروز حادثه خسارت وارده بر او را جبران نموده یا وجه معینی بپردازد».
سه عنصر در قرارداد بیمه وجود دارد:
