۲-۱۸:پیشینه پژوهش:

 

۲-۱۸-۱:پیشینه پژوهش در داخل کشور

 

بررسی پیشینه تحقیق در داخل کشور نیز حاکی از یافته های مشابه با موارد ذکر شده می‌باشد . تحقیقی تحت عنوان « بررسی تأثیر آموزش به کمک رایانه در مقایسه با روش آموزش سنتی بر یادگیری زبان انگلیسی سال اول دبیرستان» توسط فاضلیان و سعادتمند( ۱۳۸۳) به روش شبه تجربی انجام گرفت که نتیجه آن بیانگر تأثیر مثبت آموزش به کمک رایانه بر یادگیری درس زبان انگلیسی بوده است.

 

تحقیق مشابهی نیز توسط رضوی ( ۱۳۸۳) تحت عنوان « تأثیر ترتیب ارائه مثال و تعمیم از طریق چندرسانه های آموزشی بر یادگیری و یادداری مفاهیم علوم تجربی پایه پنجم ابتدایی مدارس پسرانه شهر دلیجان» انجام شد که نتایج آن بیانگر نقش چشمگیر چندرسانه های آموزشی بر ارتقاء یادگیری و یادداری مفاهیم بوده است

 

فیضی پور و اخوان تفتی (۱۳۸۴) در شهر ارومیه در پژوهشی به بررسی تأثیر روش تصحیح نارساخوانی دیویس در افزایش سطح مهارت های خواندن در دانش آموزان نارساخوان پرداختند. نتایج پژوهش آنان بیانگر آن بود که روش دیویس در افزایش مهارت های خواندن و پیشرفت تحصیلی آزمودنی ها تأثیرگذارتر از شیوه های معمول آموزش خواندن است.

 

کرمی و عطاران (۱۳۸۵)تأثیر ساخت چندرسانهای توسط دانش آموزان بر میزان یادگیری آن ها را بررسی کردند . نتایج نشان داد که دانش آموزانی که درس علوم را با روش ساخت چندرسانه ای در کلاس درس آموزش دیده اند، در مقایسه با دانش آموزانی که با روش سنتی آموزش دید ه اند، یادگیری بهتر و عمیق تری داشته اند.

 

پژوهشی توسط علی کاظمی (۱۳۸۹)‌در مورد تاثیر آموزش‌های قرآنی در مکتب قرآن و تاثیر آن در مهارت خواندن دانش‌آموزان پسر پایه­ اول ابتدایی شهر بردسکن انجام شده است. در این پژوهش سعی شده‌است با مقایسه مهارت‌های خواندن دو گروه از دانش‌آموزان پایه اول ابتدایی که تجربه های جداگانه‌ای در آموزش قرآن در دوره‌ پیش دبستانی ‌داشته‌اند، به بررسی پیامدهای دوره‌ آموزش خواندن قرآن بر مهارت خواندن آنان در کلاس اول ابتدایی پرداخته‌شود. هدف کلی این پژوهش عبارت است از بررسی تاثیر آموزش‌های قرآنی دوره پیش دبستانی بر مهارت خواندن دانش‌آموزان پسر پایه اول ابتدایی بردسکن است.

 

نتایج پژوهشی که مهدی زاده و همکاران (۱۳۹۰) در زمینه «آموزش به شیوه حرف- هجا- کلمه» با کمک چندرسانه‌ای های دیجیتال و تأثیر آن در پیشرفت خواندن دانش آموزان پایه اول ابتدایی» انجام داده‌اند؛ حاکی از آن است که آموزش به کمک چندرسانه‌ای نسبت به روش رایج، بر عملکرد توانایی خواندن دانش آموزان در سه مؤلفه صحیح خوانی، سریع خوانی و افزایش ذخیره واژگان تأثیرگذارتر بوده است؛ ‌بنابرین‏ آموزش به کمک چندرسانه‌ای های مشابه، خصوصاًً در کلاس‌های پرجمعیت، در صورت ایجاد امکانات لازم در مدارس روستایی که معلمان فرصت کمتری برای آموزش فردی افراد ضعیف‌تر دارند، می‌تواند کمک مؤثری در ارتقاء سطح صحیح خوانی، سریع خوانی و افزایش ذخیره واژگان دانش آموزان پایه اول باشد.

 

مرادی مخلص و همکاران (۱۳۹۰) در مطالعه ای به بررسی نقش رسانه های چند حسی در ایجاد یادگیری مادام العمر مفاهیم علوم جدید پرداختند. آنان در این مطالعه ۶۰ نفر را به شیوه ی نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب و به روش چهار گروهی سولومون مورد مطالعه قرار دادند. نتایج پژوهش آنان بیانگر آن بود که گروه هایی که از رسانه های چند حسی استفاده نموده بودند از یادگیری عمیق تری نسبت به سایر گروه ها برخوردار بودند.

 

پژوهشی توسط حمیده تیموری مروستی (۱۳۹۰)در رابطه با بررسی تأثیرآموزش مستقیم ‌بر مهارت خواندن کودکان با ناتوانی یادگیری (اختلال خواندن)اانجام گرفته است..در این پژوهش از روش تک آزمودنی ازنوع خط پایه چندگانه استفاده شده است. برای این منظور ازبین دانش آموزان پایه دوم ابتدایی مراجع کننده به مراکز مشکلات ویژه یادگیری نواحی یک ودو شهر یزد ۴ نفرکه ‌بر اساس ارزیابی های انجام شده،باناتوانی ویژه یاگیری خواندن(اختلال خواندن) تشخیص داده شدند به روش نمونه گیری دردسترس، انتخاب شدند برنامه آموزش مستقیم طراحی شده(متغیرمستقل)برروی هر۴آزمودنی اجراشد.پس ازاجرای برنامه آموزشی،۳هفته برنامه پیگیری اجراشده ویافته هانشان داد که هر۴آزمودنی پس ازاجرای برنامه آموزشی توانستند به رفتارهدف دست یافته ‌و در مرحله ی پیگیری نشان داده شد که این تأثیرپایدار بوده ورفتارهدف کاهش نیافته است. پژوهش حاضردرنهایت ‌به این نتیجه منجرشد که برنامه آموزشی مستقیم ‌بر مهارت خواندن دانش آموزان باناتوانی ویژه یادگیری خواندن تأثیرمثبت دارد.

 

 

 

 

 

 

 

عباداله تویاری در پژوهشی (۱۳۹۰)با هدف بررسی رابطه مهارت های حرکتی با پیشرفت خواندن ‌و ریاضی در پسران پایه پنجم انجام داد. بدین منظور۶۰نفر از دانش آموزان پسر پایه پنجم شهرشوش که در سال تحصیلی ۹۰-۸۹مشغول به تحصیل بودند به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند . یافته های این پژوهش نشان داد بین مهارت های حرکتی وپیشرفت خواندن ‌و ریاضی در پسران پایه پنجم همبستگی مثبت ومعناداری وجود دارد.همچنین بین مهارت های حرکتی دانش آموزان قوی در دروس خواندن ‌و ریاضی ودانش آموزان ضعیف درهمین دروس تفاوت معنادار آماری وجود دارد..نتیجه کلی این تحقیق نشان می‌دهد دانش آموزانی که در خواندن ‌و ریاضی نمرات بالایی گرقته اند از مهارت های حرکتی بالاتری برخوردار هستند و دانش آموزانی که در خواندن ‌و ریاضی نمرات پایینی گرفته انداز مهارت های حرکتی پایین تری برخوردار هستند.

 

لیلا طالبی دوگاهی ،در پژوهشی(۱۳۹۲)با هدف بررسی تاثیر استفاده از کتاب گویای ساده و مرکب بر میزان یادگیری لغات ودرک مطلب متون عربی سال سوم راهنمایی منطقه ده آموزش و پرورش شهر تهران پرداخته بود، در واقع در این تحقیق محقق به دنبال بررسی تاثیر افکت و فضاسازی شنیداری بر میزان یادگیری و درک مطلب متون بوده است.که نتایج حاصل نشان می‌دهد که استفاده از کتاب گویای مرکب در مقایسه با روش سنتی در یادگیری لغات درس عربی تاثیرگذار است.

 

۲-۱۸-۲:پیشینه پژوهش در خاج کشور

 

از نظر بکر^[۴۱] (۱۹۹۱) رایانه ­ها نقش های گوناگونی را در مدارس بازی ‌می‌کنند. آن ها برای تدریس و تسهیل مطالعه مطالب دشوار و همچنین در ایجاد فرصت هایی برای دانش آموزان در زمینه استفاده از فناوری کمک ‌می‌کنند و ابزارهایی سودمند برای اجرای تکالیف مدرسه­ای هستند(شیخ زاده و مهر محمدی، ۱۳۸۳). ضرورت و اهمیت ایجاد و اتصال شبکه­ های مدارس به اینترنت، سازمان­هایی مانند یونسکو و با نک جهانی را بر آن داشته است تا برای ایجاد شبکه آموزشی جهانی، بودجه کلانی در نظر بگیرند. هر چند میزان بازدهی این کار نامشخص است اما بدون تردید در سطوح دبیرستان و دانشگاه بسیار بالا خواهد بود. به هر حال بررسی نقش فناوری اطلاعات بر نظام آموزشی ما (از مدرسه تا دانشگاه) موضوعی قابل تأمل است.

 

نتیجه تحقیق هولمز و سیلو ^[۴۲]( ۱۹۹۶) در خصوص اثربخشی نرم افزارهای آموزشی، به نقش سازنده و مطلوب این روش اشاره ‌کرده‌است.

 

ریمون و شپارد^[۴۳] (۱۹۹۷) در پژوهشی نقش نرم افزارهای آموزشی در یک محیط آموزشی ایده آل را با دو گروه آزمایش و کنترل بررسی کردند. نتایج حاکی از اثربخشی مثبت نرم افزارهای چند رسانه ای در تدریس دروس فنی فراگیران بود.

 

و…

 

گروه ج

 

۱ ۲ ۳ ۴

 

گروه ب

 

۱ ۲ ۳ ۴

 

گروه الف

 

۱ ۲ ۳ ۴

 

‌گروه‌های تخصصی

 

گروه تخصصی (۳)

 

۳ ۳ ۳ ۳

 

گروه تخصصی (۲)

 

۲ ۲

 

‌گروه‌های تخصصی (۱)

 

۱ ۱ ۱ ۱

 

‌گروه‌های اولیه

 

تقسیم به ‌گروه‌های ۴ تا ۶ نفره

 

فرایند روش جیگ ساو(بهرنگی و آقایاری، ۱۳۸۳).

 

‌بنابرین‏ روش جیگ ساو به طور خلاصه ‌به این صورت است که: کلاس درس به ‌گروه‌های ۴ نفره تقسیم می شود. و در هر گروه هر یک از افراد بخشی از کار یا موضوع را برای مطالعه برعهده می‌گیرد، ‌گروه‌های اولیه ۴ نفره برای تشکیل تیم های تخصصی تقسیم می‌شوند و سپس گروه متشکل از افراد تخصصی به بحث در فهم و یادگیری مطلب تلاش می نمایند و ماحصل یادگیری را به گروه اولیه ارائه می‌کنند و از دیگر اعضای گروه اولیه نیز که همین فرایند را دنبال نموده اند مطالبی را یاد می گیرند(بنت واستوان^[۱۴]، ۱۹۹۱). بعد از اجرای این فرایند معلم بایستی به ارزیابی میزان یادگیری دانش آموزان در موضوعات مد نظر بپردازد. بایستی برآورد نماید که آیا همه دانش آموزان در فرایند یادگیری فعالیت داشته اند یا خیر؟ علاوه بر این بایستی از دانش آموزان نیز خواسته شود که به ارزیابی آموخته های خود و دیگر اعضای گروه اقدام نمایند و سپس بایستی اهداف و مباحث یادگیری برای جلسه بعد را مشخص نمود و جلسه درس را خاتمه داد. براین اساس روش جیگ ساو یک متد ویژه مشارکتی است که نزدیک به سه دهه پیشینه موفقیت و سودمندی را در ابعاد مختلف تربیت به همراه دارد، توانسته است در کاهش تضادها و نابرابری های نژادی، ایجاد جو مثبت و پویای یادگیری، نقش ارزنده ای را ایفا نماید(رابرت، ۲۰۰۷).

 

۶- روش آموختن با هم^[۱۵]

 

این شیوه را جانسون و جانسون در سال ۱۹۸۷ ابداع نموده اند در این روش دانش آموزان در ‌گروه‌های ناهمگن ۴ تا ۵ نفره مشغول انجام تکالیف خود می‌شوند. نتایج کار گروهی روی یک ورقه منعکس می شود و مبنای دریافت نمره یا روش های گروهی همین کار مشترک است محور اصلی موفقیت در این روش یادگیری مشارکتی فعالیت‌های درون گروهی مشترک و تشکیل جلسه های مباحثه منظم درباره ی چگونگی بهتر انجام دادن یک کار گروهی است.

 

۷- روش پژوهش گروهی

 

این روش به وسیله ی شلوموشاران و بیل شاران در دانشگاه تلاویو طراحی شد این روش در اصل یک طرح عمومی اداره ی کلاس درس است که بر طبق آن دانش آموزان در ‌گروه‌های کوچک با بهره گرفتن از روش های مشارکتی بحث‌های گروهی و برنامه ریزی مشارکت فعالیت می‌کنند در این روش دانش آموزان به ‌گروه‌های ۲ تا ۶ نفره تقسیم می‌شوند. پس از انتخاب عنوان مورد مطالعه هر گروه آن را به بخش‌های کوچکتر تقسیم می‌کند و هر بخش را یکی از اعضاء مطالعه می‌کنند در آخرین مرحله هر یک از گروه ها مجموع آموخته ها و یافته های خود را به صورت یک کار گروهی به بقیه کلاس ارائه می‌دهند.

 

مقایسه فعالیت های ‌گروه‌های مشارکتی با فعالیت های ‌گروه‌های کوچک

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

‌گروه‌های هموار ‌گروه‌های کوچک همبستگی مثبت وجود دارد یا همه نجات می یابیم یا همه غرق می‌شویم. گفتگوی رو در درو هیچ همبستگی ای وجود ندارد دانش آموزان معمولاً برای خودشان کار می‌کنند. و به ندرت جواب هایشان را با یکدیگر مقایسه می‌کنند. ‌پاسخ‌گویی‌ فردی وجود دارد هر دانش آموز باید بر تمام مطالب مسلط باشد. بازخورد را به روی دوش دیگران گذاشتن بعضی از دانش آموزان اجازه می‌دهند تمام یا بیشتر کار را دیگران انجام دهند. معلم مهارت های اجتماعی لازم را برای کار گروهی آموزش می‌دهد. مهارت های اجتماعی را به طور نظامند نمی آموزند. معلم رفتار دانش آموزان را زیر نظر دارد. بازخورد و بحث درباره رفتار دانش آموزان رفتار دانش آموزان مستقیماً مورد مشاهده قرار نمی گیرد معلم اغلب با دانش آموزان دیگر کار می‌کند و یا درس جلسه ی بعد را آماده می‌کند هیچ نوع گفتگویی ‌در مورد این که دانش آموزان چطور با یکدیگر کار کردند انجام نمی شود حداکثر ممکن است گفته شود کار خوبی بود سعی کنید دفعه ی دیگر در هنگام کار کمتر شلوغ کنید.

مقایسه فعالیت های ‌گروه‌های مشارکتی با فعالیت های ‌گروه‌های کوچک: الیس و والن(ترجمه رستگار و ملکان، ۱۳۷۹).

 

‌گروه‌های مشارکتی با مشخصه ها و ویژگیهایی که برای این نوع یادگیری برشمرده شد از سایر ‌گروه‌های بدون رویکرد مشارکتی متمایز می‌گردند. الیس و والن(ترجمه رستگار و ملکان) تفاوت فعالیت در ‌گروه‌های کوچک را با ‌گروه‌های همیار به شرح جدول زیر توصیف می نمایند؛ جاکوبز^[۱۶] و همکاران(۲۰۰۲) برخی تفاوت های میان آن ‌کلاس‌هایی که تشویق کننده ی مشارکت و همیاری می‌باشند و آن ‌کلاس‌هایی که منع کننده ی مشارکت می‌باشند را به شرح جدول زیر ذکر می نمایند؛ (به نقل از قلتاش، ۱۳۸۳).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

کلاسی که منع کننده مشارکت است. کلاس درس مشارکتی نگاه به نوشته ی خودتان کنید. به آنچه که ‌هم‌ردیفان انجام می‌دهند نگاه کنید تا از آنان یاد بگیرید به آن ها کمک کنید و با ایده های آن ها شریک شوید. با بغل دستی خود صحبت نکنید. با بغل دستی به منظور مبادله ی ایده ها، مباحث، توضیح دادن پیشنهاد کردن و سئوال کردن هم صحبت شوید. کار خود را انجام دهید و بگذارید همه کارشان را انجام دهند. در کار خود با دیگران سهیم شوید به گونه ای که کاری که با هم انجام می دهید بهتر از مجموع اجزای آن کار باشد. اگر احتیاج به کمک دارید از معلم یاری بخواهید. اگر احتیاج به یاری دارید از هم گروهی ها و دیگران کمک بخواهید قبل از این که معلم تقاضای یاری نمایید. جهت جلب توجه معلم با یکدیگر رقابت کنید. به هر دانش آموز یک فرصت بدهید که سخنگویی برای گروه باشد. برای جوائز و پاداشها رقابت کنید. برای پاداش‌های اصلی و فرعی مشارکت کنید. کلاسی که منع کننده مشارکت است. کلاس درس مشارکتی

سازماندهی کلاس درس برای روش تدریس جیگ ساو:

 

جاکوبز و همکاران(۲۰۰۲) در ترتیب بندی کلاس درس برای یادگیری مشارکتی بیان می دارند که جهت سازماندهی کلاس درس یا مشارکت مؤثر، جنبه هایی نیاز است که مورد ملاحظه قرار گیرند. دانش آموزان نیاز به نشستن نزدیک به هم دارند نزدیکی به هم امر سهیم شدن در مواد آموزشی و استفاده از گفتگوی مناسب که مزاحمتی برای دیگران ایجاد نکند را تسهیل می کند.

 

ترتیب نشستن خود باید مولد مشارکت باشد. اغلب شاهد بوده ایم که یک گروه عملکرد مشارکتی خوبی نداشته این فقط به خاطر اینکه نحوه نشستن افراد در گروه به صورت مناسب نبوده است. به عنوان مثال یک دانش آموز خیلی دور از گروه قرار گرفته است و دانش آموز دیگری چنان نشسته که به آسانی قادر به برقراری ارتباط با دیگر افراد نیست شکل زیر دو نوع نشستن را بیانگر است:

 

میز کار

 

میزکار

 

نشستن مطلوب

 

نشستن نا مطلوب

 

 

 

در خصوص سازش در دعاوی تاجر ورشکسته مواد ۴۵۸ ق.ت^[۱۳] و ۴۵۹ ق.ت^[۱۴] تعیین تکلیف نموده است .

 

حال به توضیح نکاتی که در این دو ماده دیده می شود، می پردازیم :

 

مدیر تصفیه با اجازه عضو ناظر (یا در مواردی که اداره تصفیه وجود داشته و امر تصفیه به او محوّل شده باشد، اداره تصفیه) می‌تواند در « تمام دعاوی که هیئت طلبکارها در آن ذی نفع می‌باشند » دعوای تاجر ورشکسته را با صلح خاتمه دهد .

 

منظور قانون‌گذار از دعاوی که طلبکارها در آن ذی نفع باشند نامشخص و مبهم است ، شاید بتوان گفت : کلیه دعاوی مالی به جز مستثنیات دین مد نظر مقنّن بوده . چرا که، صرفاً سازش در این اموال است که می‌تواند نسبت به نفع یا ضرر طلبکارها اثر گذار باشد و به همین دلیل هم است که تاجر ورشکسته از دخالت در اموری که مؤثر در تأدیه دیون اوست ممنوع گردیده است ( ماده ۴۱۸ ق.ت )

 

نظر یکی از اساتید حقوق تجارت در این خصوص این است :« در تمامی مواردی که صلح در افزایش دارایی تاجر یا در جلوگیری از کاهش ارزش دارایی وی مؤثر است ، اداره تصفیه می‌تواند مصالحه کند.»( اسکینی،۱۳۸۸ ، ص۶۸ ).

 

نکته دیگری که در ماده ۴۵۸ ق.ت به آن اشاره شده این است که اگر دعوایی که می بایست از سوی مدیر تصفیه با صلح خاتمه یابد مربوط به اموال غیر منقول باشد، باید تاجر ورشکسته نیز احضار گردد ؛ اعم از اینکه در زمان سازش حاضر شود یا نه . به هر حال اداره تصفیه برای انجام صلح و سازش مکلف به جلب رضایت تاجر نیست . ( همان ، ص ۱۶۷ ).

 

حال ضروری است برای درک بهتر مطالب با تفکیک دو فرض از یکدیگر به ادامه بحث بپردازیم :

 

فرض اول : در صورت تحقق سازش ، اگر مالی که مورد صلح و سازش قرار گرفته ( اعم از منقول یا غیر منقول ) قابل تقویم باشد و ارزش آن پنج هزار ریال ( ۵۰۰۰ ) یا کمتر^[۱۵] باشد .

 

چنانچه تاجر ورشکسته نسبت به آن اعتراضی نداشته باشد، صلح انجام شده نافذ و لازم الاجراست. امّا ، اگر تاجر نسبت ‌به این صلح اعتراض داشته باشد می بایست آن را تقدیم دادگاه نماید تا نسبت به اعتراض رسیدگی شود ؛ ولی متأسفانه از ایرادات ماده ۴۵۹ ق.ت این است که، مهلت اعتراض مشخص نشده است .^[۱۶]

 

لازم به ذکر است که اثر اعتراض نسبت به صلح انجام شده به شرح فوق، در اموال منقول و غیر منقول متفاوت است ؛ به گونه ای که اگر اعتراض نسبت به صلح مال غیر منقول باشد، تا زمان تعیین تکلیف توسط دادگاه از صلح جلوگیری می شود، ولی اگر اعتراض در خصوص صلح مال منقول باشد مانع صلح نخواهد بود. (ماده ۴۵۹ق.ت )

 

فرض دوم : اگر موضوع صلح قابل تقویم نباشد یا در صورت قابل تقویم بودن، بیش از پنج هزار ریال (۵۰۰۰) ارزش داشته باشد؛ صلح انجام شده زمانی معتبر و لازم الاجرا خواهد بود که مورد تصدیق و تنفیذ دادگاه قرار گیرد. در عین حال در زمان تصدیق صلح نامه، تاجر ورشکسته نیز احضار می شود .

 

بدیهی است که در دخالت دادگاه در این فرض اعتراض یا عدم اعتراض تاجر ورشکسته تأثیری نخواهد داشت زیرا، صلح در این مورد صرفاً با دخالت و تأیید دادگاه معتبر خواهد بود ولی در هر صورت این امر مانع اعتراض تاجر ورشکسته نمی باشد .

 

نکته آخر اینکه، مقررات صلح دعاوی بر اساس مواد ۴۵۸ و ۴۵۹ ق.ت در تمام مواردی که امکان مصالحه وجود داشته باشد، اعم از آن که دعوا در دادگاه ، شورای حل اختلاف ، نهاد داوری مطرح باشد و یا در صلحی که در دفاتر اسناد رسمی انجام می شود حاکم خواهد بود . و منظور قانون‌گذار این نیست که فقط در دعوای مطروحه در دادگاه، صلح میسّر است بلکه در جایی که دعوایی خارج از دادگاه مطرح باشد هم صلح امکان پذیر است . (همان، ص ۱۶۸ ).

 

ج ) بررسی قرارداد ارفاقی

 

پس از صدورحکم ورشکستگی و بررسی های انجام شده توسط مدیر تصفیه و عضو ناظر نسبت به تشخیص و تصدیق مطالبات طلبکاران ؛ با رعایت تشریفات مقرر در مواد ۴۷۶ به بعد قانون تجارت جلسه ای با دعوت عضو ناظر و حضور مدیر تصفیه ، تاجر ورشکسته و طلبکاران جهت مشاوره در انعقاد قرارداد ارفاقی تشکیل می‌گردد . پس از انجام تشریفات قانونی ممکن است تمام طلبکاران یا اکثریت مقرر در ماده ۴۸۰ ق.ت^[۱۷] با انعقاد این قرارداد با تاجر ورشکسته موافقت نمایند .که بموجب آن طلبکاران قبول می‌کنند که طلب خود را بعداً دریافت کنند و به ورشکسته اجازه می‌دهند که مجدداً تجارت کند و خود را از وضعیت بحران ایجاد شده خارج کند و متعهد شود که بر اساس ترتیب مقرر شده در قرارداد ارفاقی طلب آنان را پرداخت کند . همان گونه که مشاهده می شود ؛ در واقع تاجر ورشکسته و طلبکارها نوعی مصالحه و سازش را انجام می‌دهند ولی عنوان آن عقد صلح نیست و با توجه به داشتن احکام و آثار ویژه در قانون تجارت عقد مستقلی تلقی می‌گردد. ( کاتوزیان ،۱۳۶۸ ،ص ۳۱۷ ).

 

گفتار سوم : بررسی سازش در برخی امور خاص

 

در این گفتار قصد داریم ، سازش را در برخی امور خاص مورد بررسی قرار دهیم . در این راستا ابتدا به بررسی سازش در امور حسبی می پردازیم و سپس وضعیت سازش در دعاوی کیفری را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

 

بند اول: سازش درامور حسبی

 

بررسی سازش در امور حسبی نیازمند درک برخی مفاهیم است که به همین دلیل ابتدا امور حسبی را تعریف نموده و سپس به بررسی مصادیق آن بپردازیم .

 

الف) مفهوم امور حسبی

 

ماده یک قانون امور حسبی مقرر می‌دارد :« امور حسبی، اموری است که دادگاه ها مکلفند نسبت به آن اقدام نموده و تصمیمی اتخاذ نمایند و بدون اینکه رسیدگی به آن ها متوقف بر وقوع اختلاف و منازعه بین اشخاص و اقامه دعوی از طرف آن ها باشد .»

 

همان گونه که دیدیم، امور حسبی نقطه مقابل، امور ترافعی است که در امور ترافعی دادگاه صرفاً با بروز اختلاف و اقامه ی دعوا وارد رسیدگی می شود .

 

در امور حسبی دادگاه قضاوت و حکومت نمی کند، چرا که دعوایی در بین نیست تا صدور حکم برای قطع و فصل آن مورد داشته باشد . (متین دفتری ،۱۳۷۸ ، صص ۱۱۶و۱۱۷ ).

 

درخصوص معیارهای تشخیص امر حسبی گفته شده که :« هرگاه طبع امر مورد درخواست ایجاب نماید که طرف مقابل وجود نداشته باشد و در عین حال نظارت و مداخله قاضی لازم باشد، با امر حسبی روبرو خواهیم بود .» (شمس ، ۱۳۹۲ ، ج۲ ، ص۲۵۵ ).

 

ب) مصادیق امور حسبی و بررسی سازش در آن ها

 

مصادیق امور حسبی عبارتند از : درخواست های مربوط به تسلیم اموال غایب مفقودالاثر به ورثه، موت فرضی ، پژوهش از رد درخواست حکم موت فرضی، مهرو موم ترکه ، تحریر ترکه ، تصفیه ترکه ، تقسیم ترکه ، تصدیق انحصار وراثت .

 

سوالی که در اینجا طرح می شود این است که آیا امکان مصالحه و سازش در موارد فوق امکان دارد یا خیر ؟ در پاسخ باید گفت، امور حسبی اصولاً قابل مصالحه و سازش نیستند، چرا که صلح و سازش مخصوص موردی است که اختلافی در میان باشد و به عبارت دیگر صرفاً ‌در مورد امور ترافعی می توان سازش نمود . اما استثناعاً در یک مورد، قانون امور حسبی امکان مصالحه و سازش را پیش‌بینی نموده است . در فرضی که یکی از ورثه یا تعدادی از آن ها بدون بروز اختلاف از دادگاه درخواست تقسیم ترکه را خواسته باشند . دادگاه بر اساس مواد ۳۰۰ الی ۳۲۶ ق.ا.ح اقدام به تقسیم ماترک می کند .

 

۱۷- ۲- هدف گذاری

 

مدیران که در برانگیختن کارمندان موفق می‌باشند اغلب محیط را به گونه ای می‌سازند که ‌هدف‌های‌ مناسبی برای ارضای نیازها در آن محیط وجود داشته باشد ( لاک^[۱۱۳] و لاتم، ۲۰۰۵).

 

۱۸- ۲- اشتراک مساعی

 

کارکنان در هر رده سازمانی می‌توانند در تصمیم گیری‌های مربوط به شغل خود شرکت کنند. آن ها ممکن است با توجه به تخصص و تجربه ای که درباره شغل خود دارند، قادر باشند ‌تصمیم‌هایی برای افزایش بهره وری بگیرند. در نتیجه، اشتراک مساعی منجر به انگیزش می شود. علاوه براین، اشتراک مساعی یک وسیله شناخت و قدردانی از کارکنان می‌باشد ( مالکا و چاتمن^[۱۱۴]، ۲۰۰۴).

 

۱۹- ۲- اصلاح رفتار

 

در این نگرش اعتقاد بر این است که تقویت رفتار مطلوب سبب تکرار آن می شود. هر چه تقویت مثبت به زمان و وقوع رفتار نزدیکتر باشد، احتمال تکرار رفتار بیشتر است. به سبب وجود فاصله زمانی بین رفتار مطلوب و عامل تقویت کننده مانند پول، دانشمندان علوم رفتاری استفاده از تقویت کننده های دیگری از قبیل تحسین کردن، شناخت و قدردانی کردن و سایر روش های کلامی را توصیه کرده‌اند .

 

۲۰- ۲- عدالت در پرداخت‌ها

 

به طور کلی کارکنان، ‌کوشش‌ها و پاداش های خودشان را برای کار مشابه، با کوشش ها و پاداش های دیگران مقایسه می‌کنند. به عبارت دیگر بر مبنای این تئوری، همه ما داده های خودمان به سازمان (مانند تجربه، تحصیل، کوشش) با آنچه از سازمان دریافت می داریم (مانند حقوق، مزایا و پاداش) با اشخاص دیگری که در سازمان کار می‌کنند مقایسه کرده و اگر برابر باشد احساس برابری می‌کنیم (لاتم، ۲۰۰۷).

 

خلاصه

 

از آنجا که یکی از وظایف مهم مدیران در سازمان‌ها، شناسایی استعدادهای بالقوه کارکنان و فراهم نمودن زمینه‌های رشد و شکوفایی آنان است، این مسئله مدیران را ناگریز می‌سازد تا محیط درونی و بیرونی حاکم بر سازمان را به گونه ای شکل دهند تا اهداف مناسب برای ارضای نیاز کارکنان را انتخاب نموده و برای ایجاد انگیزش در کارکنان گام بردارند. برای ایجاد انگیزش، لازم است که نیازها شناسایی و در جهت ارضای آن ها تلاش شود. چالش اصلی یک سازمان ایجاد تعادل میان اهداف کلی و مشخص آن سازمان و ارزش های شخصی کارکنان است. ‌بنابرین‏ انگیزش محصول مشارکت و نتیجه رابطه متقابل (تعامل) فرد با موقعیتی است که در آن قرار می‌گیرد.

 

هر یک از تئوری‌های ارائه شده فایده بالقوه ای برای مدیریت دارد و می توان آن ها را در یک مدل تلفیقی به کار برد. مشابهات این نظریه ها، نشان می‌دهد که وظیفه مدیر، ایجاد یک محیط کاری است که جوابگوی نیازهای افراد باشد. عملکرد ضعیف، رفتار نامطلوب و کاهش رضایت تا حدودی با عبارت نیازهای مسدود شد یا نیازهای ارضا نشده کاری قابل توصیف است. ارزش انگیزشی پاداش ها نیز تحت عنوان زمینه‌های فعال قابل ارزیابی هستند که نهایتاًً نظریه های محتوایی رهنمودهایی به شرح زیر ارائه می‌کنند:

 

 تفاوت‌های فردی را از نظر نیازهای کاری درک کنید.

 

 سعی کنید پاسخ ‌به این نیازها را ارائه نمایید.

 

 بدانید که چگونه می توان محیط کاری را ایجاد کرد که فرصت ارضای نیازهای افراد را بخوبی فراهم کند که به عملکرد واحد و سازمان کمک کند.

 

علاوه بر این تئوری‌های برابری و انتظار، توانایی‌های ویژه ای دارند. انگیزش فردی مستقیما، تلاش کاری و مهارت مدیریت را در ایجاد و محیط کاری مساعد با نیازها و اهداف افراد تعیین می‌کند، هر چند که امکان فراهم کردن انگیزش کاری، بستگی به میسر بودن پاداش ها دارد. هنگامی که فردی پاداش درونی را تجربه می‌کند، انگیزش مستقیماً و به طور مثبت تحت تأثیر قرار می‌گیرد. به طور کلی مرور مباحث نظریه های فوق حاکی از آن است که:

 

 انگیزش مبحث پیچیده ای است و به راحتی قابل تبیین نمی باشد.

 

 تفاوت‌های فردی افراد، بر ساختار نیازهای کارکنان تاثیر گذار است.

 

 محیط داخلی سازمان، از عوامل مؤثر بر انگیزش آن ها‌ است.

 

 محیط کار مساعد و پاداش سنجیده، به رضایت شغلی و عملکرد بالای کارکنان و انگیزش آن ها منجر می شود.

 

 

۲-۱۷- ایجاد انگیزه در کارکنان

 

یکی از مهم ترین مباحث مدیریت امروز، ایجاد انگیزه در کارکنان تحت امر است به گونه ای که این انگیزه سبب به وجود آمدن بازده کاری کارکنان می شود. برخی از مدیران بدون آنکه به ویژگشی های متفاوت فردی و ارزش ها و علایق افراد توجهی داشته باشند انتظار دارند که کارکنان زیرمجموعه آنان باید در انجام کارهایشان مسئولیت پذیری بیشتری از خود نشان دهند.

 

انگیزه کاری یکی از دغدغه های مدیریت امروز شده است که چگونه و با چه فرضیاتی می شود سبب انگیزش کارکنان در انجام کارها و نوآوری در آن ها شد. انگیزه کاری موضوعی نیست که بشود با دستور یا بخشنامه کارمندان خود را وادار به انگیزه دار بودن در کار کنیم؛ اما مدیر می‌تواند کارکنان را در تسلط یافتن در کارشان تقویت کند و در فرصت های مناسب در صورت دستیابی به اهداف مورد نظر آنان را مورد تقدیر قرار دهد. مهم ترین عاملی که می توان برای بی انگیزگی در کارکنان برشمرد انتصاب مدیران ناکارآمد در رأس یک سازمان است. مدیر ناکارآمد به جای آنکه به سازمان خود ایده دهد و برنامه های کلان مدیریتی را دنبال کند بیش تر به دنبال کارهای روزمره وجزیی سازمان و تغییر و جابه جایی مدیران زیرمجموعه خود است و تقصیر ناکامی ها و عدم موفقیت های سازمانی خود را به گردن کارکنان، مدیران خود و یا مدیران قبل از خود می اندازد. ‌بنابرین‏ انتصاب مدیر کارآمد و لایق در یک سازمان مجموعه را به جنب و جوش و حرکت وامی دارد و در نهادینه کردن راهبردهای ایجاد انگیزه موفقیت های بیش تری از خود بروز می‌دهد(صادقی،۱۳۹۳ ). در اینجا ضرورت دارد برخی از راهبردهای ایجاد انگیزه در کارکنان را نام برد:

 

۱- انتصاب مدیران لایق و کارآمد: مدیران کارآمد استانداردها و انتظارات سطح بالا و برنامه کلان سازمانی را برای کارکنان خود تدوین می‌کنند و به آن ها اجازه می‌دهند کارشان را طوری شکل دهند که این انتظارات و استانداردها و برنامه ها را برآورده سازند. مدیر موفق قواعد بازی و انتظارات خود را از کارکنان زیردست مشخص می‌کند و به آن ها اجازه می‌دهد که وظایف خود را به تنهایی انجام دهند.

 

۲- ثبات مدیریت در سیستم سازمانی: در یک سازمان یک مدیر برای تحقق انجام برنامه ها و شعارهای خود نیاز به ثبات مدیریت دارد. از سوی دیگر شناخت کارکنان از مدیر و متقابلا شناخت مدیر نسبت به کارکنان خود ضرورت دارد که مدیریت با ثبات بیش تر همراه شود زیرا تغییر مدام مدیران در یک سازمان منجر به بی انگیزگی در کارکنان می شود.

 

آوربک^[۶۲]، کمپ^[۶۳] و اینگلز^[۶۴](۲۰۰۷) مؤلفه‌‌های عشق(صمیمیت هوس و تعهد) را در رابطه عاشقانه بررسی کردند. نمونه پژوهش ۴۳۵ نفر بودندآنها دریافتند که ۱) بین صمیمت و رضایت از رابطه، رابطه مثبت وجود دارد. ۲) بین هوس و رضایت از رابطه، رابطه مثبت وجود دارد. ۳)بین تعهد و رضایت از رابطه، رابطه مثبت وجود دارد. ۴)تحلیل رگرسیون نشان داد بین هر سه مؤلفه‌ عشق(صمیمت، هوس و تعهد) و تداوم رابطه عاشقانه رابطه مثبت وجود دارد.

 

میشل^[۶۵]، کستلانی^[۶۶]، هرینگتون^[۶۷]، جوزف^[۶۸]، داس^[۶۹] و اشنایدر^[۷۰](۲۰۰۸) نشان دادند که بی‌پرده‌گویی و همدلی مؤلفه‌‌های تشکیل‌دهنده صمیمیت هستند. در مردان بی‌پرده‌گویی و همدلی مؤلفه‌‌هایی هستند که صمیمیت را پیش‌بینی می‌کنند، در حالی که در زنان صمیمیت به وسیله بی‌پرده‌گویی و همدلی شریک زندگی‌شان پیش‌بینی می‌شود. به نظر می‌رسد بی‌پرده‌گویی و همدلی مهمترین تعیین‌کننده رفتار صمیمانه با همسر باشد اما روشی که آن ها تحت تاثیر صمیمیت قرار می‌گیرند متاثر از تفاوت‌های جنسیتی است.

 

پژوهش مرتبط با زوج‌درمانی شناختی-رفتاری

 

به طور کلی تحقیقات متعددی در ایران و کشورهای دیگر رابطه بین فرآیندهای شناختی و روابط زناشویی را مشخص کرده‌اند. باورها، انتظارات، برداشت‌ها و اسنادهای مخرب و غیر منطقی، روابط زناشویی را تحت‌الشعاع قرار می‌دهند. روش‌های شناختی از جمله زوج‌درمانی شناختی- رفتاری، به بررسی و اصلاح این باورها می‌پردازند، اصلاح برداشت‌ها و باورهای غلط باعث رفع سوء تفاهم، کاهش رنجش و خشم، توجه به جنبه‌های مثبت رفتار یکدیگر و در نهایت افزایش صمیمت می‌شود.

 

الیس(۱۹۷۷)، نشان داد بسیاری از مشکلات روان‌شناختی افراد ناشی از ادراک تحریف‌شده و غیر منطقی آنان، یعنی آنچه که در روابط زناشویی بیشتر زمینه مشکل و اختلال را موجب می‌شوند، نه محرک‌ها و نه رویدادهای بیرونی، بلکه نحوه تفکر و باورهای غیر منطقی آنان نسبت به رویدادهاست.

 

در همین راستا مولر^[۷۱] و رابینسورت^[۷۲](۱۹۸۹)، نشان دادند که پنج نوع فرایند شناخت شامل توجه انتخابی، اسنادها، انتظارات، فرضیات و معیارها، یعنی باورهایی که به هر فرد درباره ازدواج و روابط صمیمانه در ذهن دارد با رضایتمندی و میزان صمیمیت مرتبط است(به تقل از باکوم و اپشتاین، ۱۹۸۹).

 

هامامسی^[۷۳](۲۰۰۶)، نیز در پژوهش خود تحت عنوان «باورهای ارتباطی مختل در تعارض زناشویی» نشان داد که عقاید ارتباطی مخرب همبستگی مثبتی با فراوانی تعارضات زناشویی و سطح تنش در این تعارضات دارد.

 

استوری^[۷۴]، برگ^[۷۵]، اسمیت^[۷۶]، کلی^[۷۷] و دیگران(۲۰۰۷)، در مطالعه‌ای دریافتند که حل مشکلات از طریق تشریک مساعی، ممکن است توسط آن دسته از زوج‌های مسن استفاده شود که عملکرد شناختی خوش‌بینانه‌تر دارند.

 

آن ها همچنین نشان دادند که شوهران مسن و همسرانشان، رفتار همسر خود را در طی تعاملات غیر توافقی، نسبت به آنچه یک مشاهده‌گر مستقل تشخیص می‌دهد، مثبت‌تر در نظر می‌گیرند، که نشان می‌دهد بزرگسالان مسن، نسبت به جنبه‌های مثبت در روابط خود، تمایل و سوگیری دارند.

 

استانفورد^[۷۸] ۲۰۰۶(نقل از مومنی، ۱۳۸۷) نیز در پژوهشی به نام «ارتباط در طی تعارض زناشویی، وقتی زوج‌ها ارزیابی‌هایشان را تغییر می‌دهند، رفتارشان تغییر می‌کند» نشان داد که تنوع بین افراد در ارزیابی شناختی، تنوع افراد در رفتار ارتباطی طی تعارض را پیش‌بینی می‌کند.

 

لارنسون^[۷۹](۱۹۹۳ نقل از امانی، ۱۳۸۰)، نیز طی تحقیقی به بررسی باورهای غیر منطقی درباره انتخاب زوج می‌پردازند و نتیجه می‌گیرد که درمان شناختی و تعدیل باورهای غیر منطقی باید به عنوان یک عنصر مهم جهت مشاوره قبل از ازدواج و رضامندی زناشویی باشد.

 

در زمینه اصلاح رفتارها و الگوهای ارتباطی در رویکرد شناختی-رفتاری، گاتمن^[۸۰] و همکاران معتقدند، روابط صمیمانه همسران به مهارت‌های ارتباطی از قبل توجه افراد به مسایل از دید همسر، توانایی درک همدلانه از آنچه که همسر تجربه‌کرده‌است و حساس و آگاه بودن از نیازهای او بستگی دارد.

 

در پژوهش دیگری درباره مشکلات ارتباطی اوکام(۱۹۹۲)نشان می‌دهد که مسایل و مشکلات ارتباطی منشا اصلی مشکلات بین فردی است و عمده مشکلات زناشویی ناشی از سوء تفاهم و ارتباط غیر مؤثر می‌باشد. اودون^[۸۱] و کروچ^[۸۲](۱۹۹۶)، نیز اظهار ‌داشته‌اند که هسته درمان مشکلات زناشویی اصلاح مهارت‌های ارتباطی است(نقل از اعتمادی، ۱۳۸۴).

 

همچنین برآوردهای برنشتاین(۱۳۸۴)، نشان داده‌است که ۹۰% زوج‌های پریشان، مشکلات ارتباطی را به عنوان عامل مهمی در روابطشان ذکر کرده‌اند.

 

تحقیقات مرتبط در ایران نیز از این قرار می‌باشد. در زمینه نقش باورها و شناخت در روابط زناشویی، نتایج تحقیق زارعی(۱۳۸۵)، نشان داد که در زوج‌های ناسازگار عوامل سوءتفاهم، تفکرات غیر منطقی و مطلق‌گرا بیش از عوامل دیگر وجود دارد، در پژوهشی دیگر نیز با عنوان ارتباط تفکرات غیر منطقی و الگوهای دلبستگی با سازگاری زناشویی، یافته ها نشان داده‌است که وجود تفکرات غیرمنطقی در عمده ارتباط‌های صمیمانه و به تبع آن در سازگاری زناشویی مؤثر است(مومن‌زاده، ۱۳۸۴).

 

در پژوهشی دیگر شایسته(۱۳۸۵)، که با هدف ارزیابی نقش و باورهای ارتباطی خاص و انتظارات در میزان رضایتمندی زناشویی بر روی ۵۰ زوج ایرانی مقیم استرالیا و کانادا انجام شده، نتایج این مطلب را روشن می‌‌کند که افراد با تفکر غیر منطقی به طور معناداری از رضایت زناشویی پایین‌تری برخوردار هستند.

 

ادیب راد و همکاران(۱۳۸۳) نیز دریافتند، که میزان باورهای غیر منطقی عاطفی نزد زوج‌هایی که برای طلاق مراجعه کرده‌اند، بیشتر از زوج‌های عادی است.

 

در حوزه تفکر قطعی‌نگر، یونسی(۱۳۸۱)، زارعی(۱۳۸۵)، پی بردند که کاهش تفکر قطعی‌نگر در زوج‌ها، در کنار سایر تکنیک‌های شناختی، افزایش رضایتمندی و کاهش تعارضات زناشویی را در پی‌دارد. همچنین یونسی و بهرامی(۱۳۸۸)، در تحقیق خود تحت عنوان پیش‌بینی رضایتمندی زناشویی با تفکر قطعی‌نگر زوج‌های تهرانی، دریافتند که چهار عامل اصلی این مفهوم به طور معناداری در حوزه شناختی قادر به پیش‌بینی رضامندی زناشویی است.

 

در پژوهش دیگری مومنی(۱۳۸۷) تحت عنوان بررسی حساسیت آزمون تفکر قطعی‌نگر به میزان ۷۰% برای تشخیص زوج‌های متعارض و به میزان ۹۱% جهت تشخیص زوج‌های فاقد تعارض مناسب است.

 

تحقیقات متعددی نیز نقش رویکرد شناختی- رفتاری در درمان زناشویی را بررسی کرده‌اند. در یک بررسی با عنوان اثربخشی آموزش گروهی بانوان و آموزش مکاتبه‌ای همسران آن ها به شیوه شناختی- رفتاری بر رضایت زناشویی، نتایج افزایش رضایت زناشویی در گروه آزمایشی را نشان داد(طغیانی،۱۳۸۴).

 

همچنین قربانی(۱۳۸۴)، در تحقیقی تاثیر زوج‌درمانی عقلانی- هیجانی که روش شناختی است را بر تعارض‌ها و افکار غیر منطقی همسران سنجیده و نتیجه گرفته‌است که این روش در کاهش تعارضات و افکار غیر منطقی زوج‌‌ها و در نتیجه بر رضایتمندی زناشویی آنان مؤثر است. در پژوهشی دیگر شاه مرادی ۱۳۸۴، نیز نشان داد که درمان شناختی- رفتاری با شیوه گروهی نقش مؤثری بر سطح ناسازگاری، ابراز محبت، توافق و رضایت زناشویی زنان متاهل داشته‌است.