بروز جرایم سایبری از جمله موارد دیگری است که با اخفاء و امحاء آثار جرم بستگی نزدیکی دارد از این بررسی این مورد نیز می‌تواند در نوع خود نو آوری محسوب از طرف دیگر باید به این نکته اشاره کرد که در جرایم سابیری جلوگیری از اخفاء و امحاء آثار جرم به مانند محیط فیزیکی و مادی نمی باشد.
ز- اهداف مشخص تحقیق (شامل اهداف آرمانی، کلی، اهداف ویژه و کاربردی):
هدف آرمانی
هدف آرمانی از انجام این تحقیق بررسی و تبیین نظام حاکم بر اخفاء و امحاء ادله جرم می‌باشد.
هدف کلی
هدف کلی این تحقیق بررسی جایگاه ادوات و اثرات جرم در نظام کیفری و میزان تاثیر این یافته ها در کشف جرم می‌باشد.
اهداف ویژه
اهداف ویژه این تحقیق به شرح زیر می‌باشد:
-
- بررسی وظایف بازپرس و دادستان در رابطه با جمع اوری ادله
- بررسی تحقیقات مقدماتی و وظایف محوله بر عهده دادستان و بازپرس
ح – در صورت داشتن هدف کاربردی، نام بهرهوران (سازمان‌ها، صنایع و یا گروه ذینفعان) ذکر شود (به عبارت دیگر محل اجرای مطالعه موردی):
این تحقیق می‌تواند مورد استفاده مجلس شورای اسلامی در امر قانونگذاری و همچنین مورد استفاده قوه قضاییه در رابطه با اعمال ضابطین وقضات مورد استفاده قرار گیرد.
ط- سؤالات تحقیق:
سوال اصلی تحقیق
راه حل های حقوقی و کیفری جلوگیری اخفاء و امحاء آثار و ادله جرم در حقوق کیفری ایران به چه صورت می‌باشد ؟
سوالات فرعی
-
- در صورت عدم حضور بازپرس جلوگیری از امحاء آثار و ادله جرم برعهده چه کسی است؟
- رسیدگی به ادله جرم در چه مرحله از رسیدگی کیفری اتفاق می افتد؟
ی- فرضیه های تحقیق:
-
- موارد مربوط به جمع اوری ادله از جمله موارد امری در قانون کیفری می‌باشد و برعهده بازپرس و دادستان نهاده شده است.
- مهمترین مرحله در جمع اوری ادله تحقیقات مقدماتی است که امکان امحاء و اخفا در این مرحله بیشتر می‌باشد.
ک- تعریف واژه ها و اصطلاحات فنی و تخصصی (به صورت مفهومی و عملیاتی):
جرم: جرم در لغت معنای مختلفی دارد جرم با فتحه ج یا ضمه ج به معنای گناه، خطا، بزه[۱]، جروم و اجرام جمع آمده است. جرم با کسره ج به معنای لون، رنگ، جسم، جسم حیوان یا چیز دیگر، هر یک از اجرام آسمانی یعنی ستارگان، اجرام و جروم جمع. جرم در جایی با فتحه ج به معنای: ماخوذ از گرم «فارسی» زمین بسیار گرم، گرمسیر و نوعی از زورق، جروم، جمع آمده است.[۲]
جرم در اصطلاح حقوقی به هر فعل یا ترک مخالف نهی الزامی قانون گذار که بر آن کیفر مترتب گردد گفته می شود. برای تشریح جرم باید به عناصر جرم توجه کرد که عبارت است از:
الف: قانون تصریح به جرم بودن کند که این مسئله پیش از وقوع جرم باید انجام شود. از این عنصر به عنوان عنصر قانونی جرم نام می‌برند.
ب: عمل یعنی فعل یا ترک. این عنصر مادی جرم است.
ج: عمد. در جرم خطایی سوء نیت نیست وجود بازتاب قانونی علیه آن، نشان جرم بودن آن نمی باشد. در خلاف ها هم سوء نیت نیست.
نفس جرم را عرب از لغت فارسی گرم (مساوی تاوان) گرفته است. گرم گرفتن یعنی گناه گرفتن، جزیه گرفتن، غنیمت گرفتن، بهانه گرفتن. در فارسی هنوز این لغت به کار می رود. جرم به انواع مختلفی تقسیم می شود که برخی از آن ها عبارتند از: جرم آنی، جرم اجتماعی، جرم اختصاصی، جرم اعتیادی، جرم انضباطی، جرم ساده، جرم دائم، جرم خطایی، جرم سیاسی، جرم شبه عمد، جرم عقیم، جرم عمد، جرم غیرعمد، جرم محال و…[۳]
جرم یا عمل مجرمانه به فعل یا ترک فعلی گفته می شود، که قانون صریحاً و عیناً آن را ممنوع و برای ارتکاب آن مجازات معین کرده باشد. تعیین جرم و مجازات به موجب قانون را اصل قانونی بودن جرم و مجازات می‌گویند. این اصل از مستقلات عقلیه است[۴]و انسان از دیرباز این قاعده را دریافته و به آن اعتقاد پیدا کرده‌است.[۵]
در حقوق ایران مثل همه کشورهای متمدن جهان، اصل قانونی بودن جرم پذیرفته شده است. ماده قانون مجازات اسلامی مقرر می‌دارد: «هر فعل یا ترک فعلی که در قانون برای آن مجازات تعیین شده، جرم محسوب می شود.» و در مورد اصل قانونی بودن مجازات[۶]در اصل ۳۶ قانون اساسی چنین آمده است: «حکم به مجازات و اجرای آن باید تنها از طریق دادگاه و به موجب قانون باشد.»
تحقیقات مقدماتی: تحقیق در لغت به معنای بررسی و پژوهش برای رسیدن به واقع امر است.[۷]قسمتی از دادرسی مدنی که به موجب آن یکی از اصحاب دعوی به وسیله شهادت شهود، امری را که مورد ادعای اوست اثبات می‌کند. در حقوق اداری قسمتی از رسیدگی اداری که به منظور ممیزی یا گردآوری اطلاعات قبل از اخذ تصمیم به کار می رود در حقوق پارلمانی نوعی از رسیدگی که به وسیله مجلس صورت می‌گیرد و به موجب آن کمیسیونی که از اعضاء همان مجلس انتخاب میشوند مامور انجام تحقیقات یا جمع آوری اطلاعاتی میشوند. (اصل ۳۳ متمم قانون اساسی)[۸]
تحقیقات مقدماتی در دادرسی کیفری، تحقیقات راجع به به جرم که توسط مسنتطق یا ضابطان دادگستری به عمل می‌آید و منتهی به صدور قرار مجرمیت یا قرار منع تعقیب می شود.[۹]
در قانون آیین دادرسی کیفری ۱۲۹۰، از تحقیقات مقدماتی تعریفی نشده بود اما در قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب ۱۳۸۷، ماده ۱۹ به این امر اختصاص یافت. این ماده بیان می‌کند: «تحقیقات مقدماتی مجموعه اقداماتی است که برای کشف جرم و حفظ آثار و ادلّهی وقوع آن و تعقیب متهم از بدو پیگرد قانونی، تا تسلیم به مرجع قضایی صورت می‌گیرد…»
ش-روش شناسی تحقیق:
الف- شرح کامل روش تحقیق بر حسب هدف، نوع داده ها و نحوه اجراء (شامل مواد، تجهیزات و استانداردهای مورد استفاده در قالب مراحل اجرایی تحقیق به تفکیک):
تذکر: درخصوص تفکیک مراحل اجرایی تحقیق و توضیح آن، از به کار بردن عناوین کلی نظیر، «گردآوری اطلاعات اولیه»، «تهیه نمونه های آزمون»، «انجام آزمایشها» و غیره خودداری شده و لازم است در هر مورد توضیحات کامل در رابطه با منابع و مراکز تهیه داده ها و ملزومات، نوع فعالیت، مواد، روشها، استانداردها، تجهیزات و مشخصات هر یک ارائه گردد.
روش های تحقیق در علوم انسانی به چندین دسته تقسیم می شود:
-
- تحقیقات توصیفی: این دسته از تحقیقات صرفاً به توصیف یک امر ناشناخته پرداخته و در رابطه با آن بررسی های لازم را انجام می‌دهند
-
- تحقیقات تحلیلی: این دسته از تحقیقات به تحلیل موارد تحقیق شده قبلی پرداخته و با رویکردی انتقادی به نتایج جدیدی از تحقیقات قبلی دست می‌یابد.
